Bu yazımızda ülkemizin modern heykeltıraşlarından, Türkiye’nin Da Vinci’si denilen, bilim ile sanatı harmanlayan İlhan Koman’ı tanıtacağız. İlhan Koman kimdir, İlhan Koman’ın eğitimi, İlhan Koman’ın hayat hikayesi, İlhan Koman’ın eserleri ve İlhan Koman’ın sergileri gibi konulara değineceğiz.
İlhan Koman Kimdir
İlhan Koman 1921 yılında Edirne’de dünyaya gelmiş. İlk ve orta öğrenimini Edirne’de tamamlayan İlhan Koman her yaz okullar kapandıktan sonra İstanbul’a dedesinin yanına gelir, Haliç’teki gemi ve kayıkları izlermiş. Küçük yaşlarda maket gemiler yaparak başladığı sanat hayatında bugün Türkiye’nin Da Vinci’si olarak anılmaktadır.
Eğitimi
Lise yıllarında gemi tutkusu nedeniyle gemi mühendisi olmayı hayal eden sanatçının hayatı 17 yaşında yakalandığı tüberküloz hastalığı ile değişti. Gemi maketlerinin yanı sıra resim de yapan Koman geçirdiği hastalık sonrasında gemi mühendisliğinden vazgeçerek 1941 yılında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nde sanat eğitimine başladı. Akademideki ustalarının yönlendirmesi ile bir yıl sonra heykel bölümüne geçiş yaptı. Heykel bölümünde Rudolf Belling’in atölyesinde çalıştı ve onun öğrencisi oldu. 1945 yılında ise akademiden birincilikle mezun oldu.
Paris Dönemi
1947 yılında devlet bursu ile Neşet Günal, Refik Eren ve Sadi Öziş gibi isimlerle birlikte Paris’e gitti. Paris’teki atölye eğitimini kısa süre sonra bıraktı. 1947 ve 1949 yılları arasında ise Julian Sanat Akademisi, Louvre Müzesi ve Rodin Müzesinde çeşitli çalışmalarda bulundu. Bu çalışmaları arasında en kapsamlıları Eski Mısır ve Mezopotamya üzerine olan çalışmaları idi. Fransa’da kaldığı dönemde çağdaş akımlarından etkilendi ve bunu eserlerine yansıttı. 1948’de ilk kişisel sergisini Paris’te açtı. 1951’de Mediha Kaptana ile hayatını birleştirdi ve Ahmet adında bir oğulları dünyaya geldi. Daha sonra Türkiye’ye döndü ve İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi‘nde çalışmaya başladı.
Ressam Muhsin Kut kimdir merak ediyorsanız buradan biografisini okuyabilirsiniz.
Türkiye’ye Dönüşü
1952’de düzenlenen Anıtkabir Heykel Yarışması’nda, “Şeref Holüne Çıkan Merdivenlerin Sağındaki Kabartma Kompozisyonu” isimli eseri birincilik ödülüne layık görüldü ve rölyefleri Anıtkabir’in merdivenlerinin doğu tarafına yerleştirildi.
1953’de İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi‘ndeki metal atölyesinde Ali Hadi Bara, Sadi Öziş ve Zühtü Müridoğlu gibi sanatçılarla birlikte çalıştı. Aynı sene Sadi Öziş ve Sadi Çalık ile birlikte “Karametal” isimli atölyeyi kurdu. Mobilya üzerine kurulan bu atölyede modern mobilya tasarımları yapmaya başladılar. Yurt dışına açılma fikri ile kurulan bu atölye bu hedefine ulaşamasa da ülkemizde tasarım tarihi açısından önemli bir yer edindi. 1954 ve 1955 yıllarında düzenlenen Ankara Devlet Sergisi’nde ikincilik ödülüne layık görüldü.
Heykeltraş Selma Gürbüz kimdir merak ediyorsanız buradan biografisini okuyabilirsiniz.
İsveç’e Gidişi
1958’de Brüksel’de düzenlenen bir sergide tanıştığı Mimar Ralph Erskine tarafından İsveç’e davet edildi. O sıralar eşinden boşanma sürecinde olan İlhan Koman, Güzel Sanatlar Akademisi‘ndeki görevinden ayrılarak 1959 yılında İsveç’e gitti ve oraya yerleşti. 1965’de İsveç’te Hulda isimli bir ticaret gemisini satın alarak içinde yaşayabileceği ve atölye olarak kullanabileceği bir alana dönüştürdü.
1967 yılından itibaren Stockholm Uygulamalı Sanatlar Yüksek Okulu’nda sanat eğitmeni olarak göreve başladı. Aynı yıllarda geometrik türevler ve yel değirmenleri üzerine yaptığı çalışmaları ve buluşları tescil edildi. 1969’da Sundsvall’da düzenlenen alan düzenlemesi yarışmasında ve 1970’te Örebro Belediyesince düzenlenen heykel tasarımı yarışmasında birincilik ödülü kazandı.
Önemli Eserleri
1980’de en önemli eserlerinden biri olan “Akdeniz Heykeli” ni Halk Sigorta için yaptı. Bu eseri ile 1981’de Sedat Simavi Görsel Sanatlar ödülünün sahibi oldu.
İlhan Koman 1986 yılında İsveç’te hayatını kaybetti. Vasiyeti üzerine cenazesi yakılarak külleri Baltık Denizi’ne savruldu.
İlhan Koman’ın gerek yurt içi ve gerekse yurt dışında yirmiden fazla şehrin sokaklarında, meydanlarında heykelleri yer almaktadır. Sanatçının en beğenilen eserlerinden biri olan “Leonardo’ya” isimli heykeli İsveç’in başkenti Stockholm’da Mimarlık Yüksek Okulu’nun önünde bulunmaktadır.
Yorum Yazabilirsiniz